12 października w Koźminie Wlkp. odbył się wernisaż wystawy „(Nie)obecni. Historia koźmińskich Żydów”. Ekspozycja będzie czynna do 10 listopada.

Otwarcie wystawy przyciągnęło wielu mieszkańców Koźmina Wlkp., ale także sąsiednich miast, a nawet gości z Poznania czy Wrocławia. Ekspozycja jest pierwszym wydarzeniem w Koźminie Wlkp., które skupia się wyłącznie na historii Żydów.

Zwiedzając wystawę, można przede wszystkim poznać ludzkie historie. Mniej tu danych, statystyk, a więcej opowieści o konkretnych postaciach, wydarzeniach życia codziennego. Jak podkreślił na otwarciu burmistrz Maciej Bratborski, ważne jest przypomnienie i utrwalenie zasług oraz wkładu społeczności żydowskiej w budowanie i współtworzenie Koźmina. Te piękne słowa wpisują się doskonale w to, co zwiedzający mogą zobaczyć na wystawie.

Należy podkreślić, że przygotowanie wystawy to wiele miesięcy kwerend w archiwach polskich i zagranicznych, przejrzanych kilkaset gazet i czasopism z XIX i XX wieku. To także nigdy niepublikowane, odkryte w Muzeum Żydowskim we Frankfurcie nad Menem, fotografie cmentarza, synagogi i znajdującej się w jej wnętrzu tablicy pamiątkowej. To również odnalezienie potomków koźmińskich Żydów, którzy podzielili się fotografiami swoich przodków. Dzięki temu na wystawie można zobaczyć kilkanaście portretowych zdjęć z XIX wieku, przedstawiających mieszkających w Koźminie Żydów. Nigdy wcześniej takie zdjęcia nie były znane ani pokazywane.

Wiele historii może zaskoczyć – na wystawie są wątki związane ze stomatologią, brytyjskim dworem królewskim, morderstwem w San Francisco, urzędnikiem wkraczającym na pogrzeb z bronią w ręku, hymnem o Koźminie, śpiewanym przez jedną z żydowskich rodzin, a nawet z Pippi Pończoszanką. Tak wiele różnorodnych tematów łączy jedno – koźmińscy Żydzi.

– Świetne ludzkie historie. A wisienką na torcie były zdjęcia i amerykańska piosenka o Starym Koźminie. Dziękuję za wysiłek włożony w odnalezienie i poskładanie tych zaginionych puzzli – podsumowała jedna z uczestniczek wernisażu.

Autorem wystawy jest Paweł Bajerlein – Lider Dialogu, opiekun cmentarza żydowskiego w Koźminie Wlkp., odpowiedzialny za jego inwentaryzację w latach 2020-2022, koordynator lokalny wizyty „Muzeum na kółkach” w Koźminie Wlkp. w czerwcu 2023 roku. Wystawa odbywa się w ramach jego autorskiego projektu „Pozdrowienia z Koźmina”. Realizacja możliwa jest dzięki współpracy i życzliwości kierownictwa i pracowników Biblioteki Publicznej w Koźminie Wlkp. Projekt współfinansowany jest przez Forum Dialogu oraz Samorząd Województwa Wielkopolskiego.

Ekspozycję można zobaczyć w koźmińskiej bibliotece do 10 listopada – w poniedziałki, czwartki i piątki w godz. 9.00-17.00, we wtorki i środy w godz. 7.30-15.30 oraz w soboty (21 października i 4 listopada) w godz. 9.00.13.00. Wstęp bezpłatny.

OPRAC. (ANKA)

FOT. Maciej Krajewski